Ik had het er gisteren nog met de shiatsutherapeut over: “Wat is dat toch, dat ik mij de laatste tijd wel vaker eens verspreek of niet uit mijn woorden kan komen?” “Oh, maar dat hebben de laatste tijd wel meer mensen!”, was daarop zijn antwoord. Mijn wenkbrauwen schoten omhoog van verbazing, “Oh joh!”, zei ik. “Ja,” zei hij, “na corona schijnen meer mensen hier last van te hebben.”
De wetenschap zou dit waarschijnlijk eerder toewijzen aan een overprikkeld brein of iets dergelijks dan een gebrekkige woordenschat, maar niet op het goede woord kunnen komen is iets wat je als vertaler weleens vaker meemaakt. Soms ben je lekker op gang met je vertaling en dan opeens kom je tot stilstand en staat er een knipperende cursor in beeld. “Wat was daar nou ook alweer het goede woord voor…?” Hoe houd je je woordenschat nu eigenlijk het beste op peil? Hierbij de tips and tricks van een vertaler (in wording).
De eerste tip: lees. Veel. Niets is zo goed voor de woordenschat als een goed boek of een goede krant. Consistentie is ook wat waard. Overweeg dus eens een abonnement op een leuk tijdschrift of onderzoek eens de mogelijkheden van een Topics-abonnement of download op zijn minst de NOS-app. Dichtbundels zijn ook uitermate geschikt om het creatieve brein mee te prikkelen.
Als lezen niet je favoriete hobby is: luister! Naar audioboeken bijvoorbeeld op weg naar je werk. Of interessante podcasts. Of interessante praatprogramma’s op tv met slimme koppen met grote brillen op bezoek. Voor de cultuurbarbaren onder ons is er nog altijd Netflix: zet de serie Bridgerton met Engelse ondertiteling aan en houdt je woordenboek maar bij de hand! Of zet eens een interessante documentaire op.
Dan natuurlijk: spreek! Kom onder de mensen, zij het in de supermarkt, zij het in een discotheek. Nu mag het weer! Wijs iemand de weg, maak een praatje met de buschauffeur. Ga eens een keer een gepassioneerde discussie aan met iemand over een onderwerp dat je interesseert. Woon een keer een lezing over een filosofisch onderwerp bij. Schrijf (en zing) een eigen lied. Ga naar een taalcafé. Of doe eens een cursus geweldloze communicatie. Geheid dat je er creatiever en vindingrijker van wordt.
En tenslotte: schrijf. En nee, niet alleen in de vorm van appjes of op Twitter. Schrijf eens een leuke ansichtkaart of zelfs een liefdesbrief (als je een valentijn hebt). Een goed begin kan ook het bijhouden van een dagboek zijn. Of waag je eens aan een eigen dichtbundel of een eigen (autobiografisch) schrijven (behalve dan dus op je eigen Facebookpagina). Behoefte aan een promotie op het werk? Verdiep je eens in de juiste tekstopbouw van een (zakelijke) e-mail of overweeg een cursus Nederlandse spelling & grammatica. Leg de lat hoger binnen je bedrijf en schrijf alle teksten foutloos (of stuur je teksten naar ons om te reviseren, dat mag natuurlijk ook! 😉)
Nu leer je als toekomstig vertaler natuurlijk nog véél meer technieken om op het goede woord te kunnen komen als je de woordenschat inmiddels al redelijk verworven hebt. Zo zijn er bijvoorbeeld nog de ‘parallelteksten’ (teksten van dezelfde soort en hetzelfde onderwerp in een andere taal), vertaalgeheugens en termbases, lexicons en woordenboeken, linguee.nl en niet te vergeten: synoniemen.nl. En ja, zelfs een vertaler gebruikt soms Google Translate.
Maar zelfs als alle bronnen en technieken niet mogen baten, heb je daar nog altijd je collega-vertalers, want twee weten tenslotte meer dan één. Zolang we maar de hoofden bij elkaar blijven steken, zullen we altijd dat ene woord weten te vinden waar we maar niet op konden komen. En dat die lockdowns, op hoop van zegen, maar nooit meer terugkomen.
- Veralieke